In 2011 zijn in Zuid-Holland en Westelijk Noord-Brabant 15 territoria slechtvalken vastgesteld waarbij van 2 territoria onbekend is of er echt is gebroed. De overige 13 nesten leverden zeker 29 jongen op waarvan er 4 het uitvliegen niet hebben gehaald. Van 21 jongen is het geslacht bekend: 14 vrouwen en 7 mannen. Het gemiddeld legbegin was 22 maart en varieerde van 13 maart tot 18 april (n=10).
Slechtvalken in Zuid Holland 2011
Aan de zuidzijde van de Haringvlietbrug broedt al sinds 2005 een paar slechtvalken in een kast bovenop een hoogspanningsmast (HSM). Tot nu toe was dat elk jaar succesvol met minimaal 2 uitgevlogen jongen. Elk jaar is er na het uitvliegen een periode van een paar weken dat de jongen in en onder de HSM te zien zijn. Dit jaar was daar helaas geen sprake van: er is wel één jong gezien maar alles wijst er op dat die het uitvliegen niet heeft overleefd.
In zowel het oostelijk als het westelijk deel van de Hoeksche Waard deed een slechtvalkpaar een broedpoging in een kraaiennest in een HSM. Bij het westelijke paar is zeker een jong gezien, maar bij inspectie door mensen van Tennet bleek nest vervallen tot een paar takjes en lag er nog slechts één niet-uitgekomen ei op het ijzer.
Bij het oostelijk paar is er één jong (vrouwtje) uitgevlogen, in eerste instantie veel te vroeg, want 31 dagen oud viel het jong uit het nest. Gelukkig landde het onbeschadigd 40 meter lager op de akker met aardappels. Om te voorkomen dat ze onder tractor wielen zou eindigen is ze teruggeplaatst. Op 5 juni vloog ze, 42 dagen oud, weer uit en werd op 11 juli voor het laatst gezien op zo'n 5km van de nestplek! Het mannetje van dit broedpaar is in 2007 als nestjong in de Biesbosch geringd.
Juveniele slechtvalk, 26 mei 2011
Op 8 februari zijn in Alphen a/d Rijn en Heijplaat op twee Alticom zendmasten slechtvalkkasten geplaatst. In Alphen a/d Rijn resulteerde dit in een broedsel met 4 jongen. Op de mast in Heijplaat is wel een paring gezien, maar de kast bleef helaas ongebruikt; het mannetje is geringd met een NL kleurring.
Niet helemaal conform de titel, maar er zijn ook nog 3 territoria in Noord-Brabant bij gehouden: bij de Amercentrale in Geertruidenberg zijn dit jaar 3 jongen geringd. Op het industrieterrein van Moerdijk zijn dit jaar, op 1,1Km van elkaar, zelfs 2 broedsels geslaagd. Al jaren worden daar meerdere adulte valken gezien, soms wel 5 tegelijk. De twee territoria zo dicht bij elkaar levert ongetwijfeld veel strijd en resulteerde dan ook in een verlaten legsel van het "tweede" paar. In 2010 lag er zelfs een dood gevochten adult Belgisch mannetje naast de (bezette) kast van het eerste paar. Het koppel op de koeltoren van Essent bracht 3 jongen groot. Het koppel dat op de schoorsteen van Shell broedt had oorspronkelijk minimaal 2 jongen, maar bracht er maar één groot: het andere jong werd, slechts een dag ofzo oud, op 200 meter afstand van de kast op de grond gevonden.
In 2010 deed een slechtvalkpaar 2 broedpogingen in 2 verschillende nissen van de klokkentoren van het oude stadhuis in Rijswijk (Site 2, Site 3) , beide mislukten. Deze nissen waren ontstaan door het verwijderen van de uurwerken van de toren. De legsels zijn waarschijnlijk mislukt omdat de eieren op kaal beton waren gelegd, daardoor rollen ze heen en weer en beschadigen dan snel. De uurwerken zijn inmiddels teruggeplaatst en de gemeente Rijswijk heeft toen in het voorjaar van 2011 een nestbak laten plaatsen. Die nieuwe nestgelegenheid werd inderdaad al snel in gebruik genomen met een legsel van 4 eieren: één jong is doodgegaan tijdens het uitkomen uit het ei en een ander jong op jonge leeftijd, maar gelukkig vlogen er dus nog 2 jongen gezond en wel uit.
Op de EON-centrale op de Maasvlakte heeft het paar slechtvalken 3 jongen groot gebracht uit een 4-legsel. Shell Pernis leverde ook drie jongen op. Voor beide broedsels moesten geplande werkzaamheden worden uitgesteld: mede daardoor een positief resultaat dus !
Op het terrein van Q8 Rotterdam Europoort, broedde vorig jaar ook een slechtvalkenpaar. Dit jaar is er alleen bekend dat er gezien is dat er een valk de broedplek is ingevlogen, waarschijnlijk wel een broedpoging dus, maar resultaat onbekend.
Aan het einde van het seizoen wachten er vanuit Rotterdam nog 2 verrassingen: bij de vogelopvang "Vogelklas Karel Schot" werden kort na elkaar 2 net uitgevlogen slechtvalken binnengebracht: één uit de buurt van de AVR bij de Maastunnel en één uit de buurt van de Willemsbrug !
Van deze twee lokaties was al bekend dat er een slechtvalkenpaar aanwezig was en bij de AVR waren er ook sterke vermoedens van een broedpoging: beide jongen waren een mooi bewijs van 2 geslaagde broedsels.
Een andere verrassing leverde de Sliedrechtse Biesbosch. Daar ontdekte SBB mensen een slechtvalk broedsel op 19 meter hoogte in een oud kraaiennest in een wilg. Dit is het eerste bekende slechtvalkbroedsel in een natuurlijk nest in Nederland. Er vlogen 2 jongen uit maar niet zonder probleempjes: een jong mannetje sprong of viel te vroeg en moest naar een roofvogelasiel om te herstellen van een beschadigde vleugel. Het tweede jong, een vrouwtje, vloog uit maar kwam klaarblijkelijk zo in de hoge begroeiing terecht dat ze niet meer werd gevoerd, ze werd vermagerd gevonden. Na een weekje aansterken in een vogelopvang, kreeg ze een tweede kans. Een week later werd ze weer gezien met de oudervogels in de buurt en een prooi in haar klauwen.
Voorts zijn er nog wat potentiële verrassingen voor 2012: bijvoorbeeld bij het Vredespaleis in Den Haag was in het voorjaar een paartje aanwezig die ook parend zijn gezien, maar daarna (net zoals het stel van de Zendmast in Heijplaat) uit het zicht verdwenen. Bij de spoorbrug tussen Zwijndrecht en Dordrecht is ook balts en prooioverdracht gezien en weer verdwenen de valken daarna uit het zicht. Misschien in 2012......
Slechtvalken ZH 2011 Status Ei Jong Legbegin Alphen a/d Rijn, Zendmast Broedpoging met jongen 4 4 18-3-2011 Biesbosch, Wilg Broedpoging met jongen ? 2 23-3-2011 Geertuidenberg, Koeltoren Broedpoging met jongen ? 3 13-3-2011 Haringvlietbrug, HSM Waarschijnlijk mislukt ? 1 ? Hoeksche Waard Oost, HSM Broedpoging met jongen ? 1 (2) 16-3-2011 Hoeksche Waard West, HSM Mislukt in jongenfase ? 0 (1) ? Moerdijk, Essent Broedpoging met jongen 4 3 23-3-2011 Moerdijk, Shell Broedpoging met jongen ? 1 (2) 14-3-2011 Rdam, AVR Maastunnel, Schoorsteen Broedpoging met jongen ? 1 4-4-2011 Rdam, Willemsbrug Broedpoging met jongen ? 1 18-4-2011 Rdam, Europoort, Q8, Pijp Territorium ? ? ? Rdam, Heijplaat, Zendmast Territorium ? ? ? Rdam, Maasvlakte EON, Schoorsteen Broedpoging met jongen 4 3 17-3-2011 Rdam, Shell Pernis, Schoorsteen Broedpoging met jongen ? 3 ? Rijswijk, Klokketoren Broedpoging met jongen - 2 (3) 21-3-2011
Hierbij wil ik de volgende personen hartelijk bedanken voor hun hulp (in alfabetische volgorde):
Cors Aantjes (SBB), Guido Aijkens, Marit Arendsen, Garry Bakker, André de Baerdemaeker, Paul Benen (Alticom), Jordan Blauw, Chiel Camping (Essent), Ilse van Cooten, Sander Elzerman, Peter van Geneijgen (WSN), Bertus v/d Graaf(E-ON), Arno Izaaks, Geert de Jong, Herman de Jongh, Marcel Koen (Valprevent), Guido Keijl (Naturalis), Ad Kivits, Henno MacDaniël (Tennet), Els Marijs, Anthoney Marta, Herman Nieuwenhuizen (SBB), Jacques van der Neut (SBB), Ron van Rijt (Tennet), Teun Schoemaker, Henk Slegten, Paul Slooter, Ronald in 't Veld (SBB), Wim van Yperen, de vogelopvang "Vogelklas Karel Schot" en de terreineigenaren.
De firma Valprevent stelde diverse klimmaterialen ter beschikking.
Juveniele slechtvalk, 15 oktober 2011, Vlieland
Zaterdag 16 april 2011: Buizerd steelt prooi van slechtvalk, Hoeksche Waard
Het was ver weg en de lucht trilde al van de hitte, dus de foto's zijn minder dan matig.
...maar het was te spectaculair om niet te laten zien.
Aanvankelijk laat de valk zich nog verjagen:
Maar ze keert al snel terug om de prooi op te eisen, na een aantal aanvallen druipt de buizerd af.
Op de foto hieronder gooit de buizerd zich op z'n rug om zich te beschermen tegen de slechtvalk.
Vrijdag 4 maart 2011: Alticom Zendmast, Heijplaat Rotterdam
Vervolgens nog een uurtje bij de zendmast van Rotterdam Heijplaat gestaan en daar zag ik het voor
het eerst de beide valken van dat territorium: het vrouwtje opvallend donker en ongeringd en het
mannetje opvallend licht getekend en geringd met een Oranje NL ringenset.
Linksboven het vrouwtje, rechtsonder het mannetje.
Vrijdag 4 maart 2011: 's middags monteerden we een broedbak in Rijswijk.
Antonia, het vrouwtje van dat stelletje, was vóór werkzaamheden nog aanwezig op de wijzerplaat.
Zowel zij als het mannetje zijn diezelfde middag al weer op de toren gezien.
Dinsdag 8 februari 2011: Er is een slechtvalkkast geplaatst op 99mtr hoogte op de zendmast van Heijplaat.
Het was een prachtig heldere dag met zicht tot Delft en Den Haag, rechtsboven is de Erasmusbrug te zien.
Op de zendmast in Alphen a/d Rijn is ook een kast geplaatst.
