In 2013 zijn in Zuid-Holland en Westelijk Noord-Brabant 22 territoria vastgesteld. Bij 2 territoria is onbekend of er echt is gebroed. Van de resterende 20 broedsels zijn er 3 mislukt en dus bleven er 17 succesvolle nesten over.
Slechtvalken in Zuid-Holland 2013
Die 17 geslaagde nesten leverden 44 jongen op waarvan er 39 zijn geringd, dit waren 24 vrouwen (62%) en 15 mannen (38%). Het gemiddeld legbegin was 24 maart en varieerde van 7 maart tot 21 april (n=15). Gemiddeld aantal uitgevlogen jongen per geslaagd nest is 2,6 tegenover 3,0 in 2012. De gemiddelde legselgrootte is 3,4 (n=14). Uit de 43 getelde eieren kwamen 33 jongen uit.
Hoeksche Waard
Slechtvalkeieren in kraaienest, Hoeksche Waard
Het beeld van 2013 in de Hoeksche Waard leek veel op dat van 2012. Het paar in Oost koos weer een nieuw kraaiennest uit en negeerde daarmee weer de nestkast. Dit jaar met een 3-legsel (foto hiernaast), maar helaas met hetzelfde resultaat: de eieren kwamen niet uit en werden verlaten. De nestkast in West en op de Haringvlietbrug werden wel gebruikt en leverden beiden 2 jongen op uit 4 eieren.
Nieuwe territoria
Al vroeg in het seizoen lijkt het erop dat het paartje van Delft de kast op het EWI-gebouw van de TU heeft gevonden. Op 16 maart wordt het eerste ei gelegd en daarna gebeurt er.... niet veel meer. Dit heeft ongetwijfeld te maken met dat er rond de kast meerdere valken "rondhangen". Pas na 2 weken wordt de broedpoging doorgezet en op 1, 3 en 6 april worden de volgende 3 eieren gelegd. Zoals te verwachten komt het eerste ei niet uit maar de andere 3 gelukkig wel en op 13 juni vliegt het eerste jong uit.
In Sliedrecht wordt in een woonwijk een jonge, net uitgevlogen, slechtvalk gevonden. Geen bekend nest in de buurt: en nu ? Gelukkig blijken lokale vogelaars het nest te weten en na een tijdje posten is er, behalve de oudervogels, ook nog een 2e jong zichtbaar. Kortom: ideale omstandigheden om het jong dat verders niets mankeert los te laten in het zicht van de ouders. Uiteraard met kleurring om, dus laten we hopen dat we nog eens wat van de jongedame horen.
In Bergen op Zoom ligt het iets lastiger: daar wordt ook een jonge slechtvalk man gevonden, maar daar is geen nest bekend. Na wat zoeken worden er 2 kasten ontdekt op het dak van een gebouw op het terrein waar de jonge valk is gevonden maar er zijn geen oudervogels te zien. Na het weekend wordt de kast geïnspecteerd en uit de hoeveelheid (verse) prooiresten en poepresten valt af te leiden dat er wel een jong is opgegroeid maar waarschijnlijk ook niet meer dan één. Ook hier bieden lokale vogelaars weer broodnodige extra info: zij weten de hoogspanningsmasten waar de oudervogels vaak bivakkeren: en inderdaad is er een volwassen slechtvalk te zien. De jongman slechtvalk wordt later in die week daar losgelaten. Gelukkig wordt hij een paar dagen later weer gezien, samen met een ouder.
Op "De Hef", de oude spoorbrug in Rotterdam stond al enkele jaren een kast en deze bleek dit jaar in ierder geval in gebruik te zijn genomen. 2 eieren leveren daar 2 jongen op, broer en zus. Later meer over dit illustere duo....
Het centrumpaar in Den Haag herhaalde ook de geschiedenis van 2012: Er werden weer eieren gelegd (2 pogingen) op hetzelfde verlaten ministeriele gebouw en helaas gingen die eieren weer verloren... Waarschijnlijk is het oorspronkelijke ongeringde mannetje in dat proces verjaagd door een geringde nieuwkomer. Met het verschijnen van een 2e paar in Leijenburg, ruim 4Km zuid-westelijk, is er dus toch wel nieuws te melden ! Dit paar brengt 3 jongen groot.
Bij de Amercentrale in Geertruidenberg zijn weer 2 broedgevallen geslaagd (op slechts 600mtr afstand van elkaar): op de koeltoren werden 4 jongen groot en op de schoorsteen van AC9 waar nogal wat bouwactiviteiten waren is één van de 2 jongen groot geworden. Bij de eerste nestinspectie die we daar deden was er al één jong dood gegeaan.
Voor de volledige lijst van alle bekende broedgevallen: zie tabel hieronder.
En toen.... ?
Voor zowel Rotterdam, Rijswijk en Roosendaal is er nog wel een vervolg te melden:
Rijswijk beleefde zijn grootste broedsel tot nu toe: er vliegen daar maar liefst 4 jongen uit, 3 vrouwen en 1 man. Op 5 juni vliegen de eerste 2 jongen uit en op 8 juni is ook het laatste jong uitgevlogen. Nog leuker is dat op 12 juni alle 4 de jongen weer tegelijk terug zijn op het nest en dus de zo gevaarlijke eerste vluchten veilig zijn overwonnen (alle waarnemingen van Thea van Gogh). Helaas wordt een jongedame later dood gevonden, maar daar tegenover worden in september en augustus nog 2 verschillende jongen gezien in een polder 8 a 9 km verderop.
In Roosendaal worden 3 jongen groot uit 4 eieren: 2 jongedames en één jongeman. Beide jongendames komen in vogelasiel in Zundert terecht en worden weer teruggezet in de nestbak. Later stuurt iemand een foto van de zendmast met daarop 4 valken. Er is niet te zien of het om adulten of jongen gaat.
Het 2 legsel van "De Hef" in Rotterdam is het laatste legsel van dit jaar en dus vlogen de jongen als laatste uit. Het jonge vrouwtje is dan ook ongeduldig en maakt op 8 juli, 39 dagen oud - een beetje vroeg, haar eerste vlucht. Ze is dan ook precies één kilo zwaar als ze op een auto op het Noordereiland eindigt. Op de 12e wordt ze teruggezet in de nestkast. Al die tijd is er van haar enige nestgenoot, haar oudere broer, niets meer gezien of gehoord. Nieuwsgierig hoe het haar vergaat post ik een tijdje bij de bruggen en zie ik haar vanaf de Willemsbrug aan komen vliegen. Even later verschijnt uit het niets ook haar broer op de Hef ! Tevreden kan ik weg.
Links: Beide jongen in de Vogelklas. Midden: Jongedame op auto (Foto: Sjaak Immerseel).
Rechts: Uitzicht van het 100+ mtr dak, rechtsonder de Hef en linksboven de van Brienenoordbruggen.
Op 22 juli zijn broer en zus weer min of meer in de problemen: ze zitten hoog (100+ meter) op een dak waar glazenwassers aan het werk gaan (een klus van 3 weken). Het dak heeft rondom een 3 of 4 meter hoge glazen wand waar de jongen in paniek tegenaan vliegen bij elke poging die ze doen om te vluchten. De glazenwassers waarschuwen gelukkig de dierenambulance en zo eindigt de jongedame, deze keer samen met broerlief, weer in de vogelopvang! Omdat ze gelukkig verder niets mankeren worden ze diezelfde avond op hetzelfde dak, over het glas heen, weer losgelaten.
Maar er is meer! Op 26 augustus wordt de jongedame gezien naast de Zevenhuizerplas, 10Km verderop.
Het avontuur van het echte leven is begonnen.....
Zuid-Holland 2013 Status Ei Jong Legbegin Alphen a/d Rijn, Zendmast Broedpoging met jongen 4 4 7-3-2013 Biesbosch Territorium - - Delft, EWI-Gebouw, TU, Gebouw [webcam] Broedpoging met jongen 4 3 1-4-2013 Den Haag Centrum, Gebouw [site1] [site2] Mislukt - - Den Haag, Leijenburg, Gebouw [website] Broedpoging met jongen 3 3 14-4-2013 Haringvlietbrug, HSM Broedpoging met jongen 4 2 16-3-2013 Hoeksche Waard Oost, HSM Mislukt 3 - Hoeksche Waard West, HSM Broedpoging met jongen 4 2 7-3-2013 Rdam, De Hef, Brug Broedpoging met jongen 2 2 21-4-2013 Rdam, Europoort, Q8 Territorium - - Rdam, Heijplaat, Zendmast Broedpoging met jongen 4 2 27-3-2013 Rdam, Maasvlakte EON, Schoorsteen Broedpoging met jongen 3 3 17-3-2013 Rdam, Shell Pernis, Schoorsteen Broedpoging met jongen - 3 Rijswijk, Klokketoren [website] Broedpoging met jongen 4 4 16-3-2013 Sliedrecht, HSM Broedpoging met jongen - 2 15-3-2013 Noord-Brabant 2013 Status Ei Jong Legbegin Bergen op Zoom, Gebouw Broedpoging met jongen - 1 7-4-2013 Geertuidenberg, Koeltoren Broedpoging met jongen - 4 16-3-2013 Geertuidenberg, AM9, Schoorsteen Broedpoging met jongen - 2 Loon op Zand, Zendmast Broedpoging met jongen 3 2 20-3-2013 Moerdijk, Essent Broedpoging met jongen 4 3 17-3-2013 Moerdijk, Shell Mislukt - - Roosendaal, Zendmast Broedpoging met jongen 4 3 9-4-2013
Slechtvalken ZH 2013 2013 2012 2011 Aantal territoria 22 19 15 - broedpogingen 20 17 13 - geslaagd 17 (85%) 12 (71%) 11 (85%) - mislukt 3 (15%) 5 (29%) 2 (15%) Legselgrootte gemiddeld 3,4 (n=14) 3,9 (n=7) 4,0 (n=3) Uitgevlogen jongen 44 36 25 - geringd 39 28 21 - jongedames 24 (62%) 16 (57%) 14 (67%) - jongemannen 15 (38%) 12 (43%) 7 (33%) - jongen per geslaagd nest 2,6 3,0 1,9 Legbegin 7/3 - 21/4 9/3 - 20/3 13/3 - 18/4 - gemiddeld 24/3 13/3 22/3
Hierbij wil ik de volgende personen hartelijk bedanken voor hun hulp (in alfabetische volgorde):
Guido Aijkens, André de Baerdemaeker, Garry Bakker, Ton Bakker, Rob Belterman, Paul Benen (Alticom), Jethro Bierens, Peter v/d Bos, Chiel Camping (Essent), Ilse van Cooten, Wim van Duijn (Cargill), Sander Elzerman, Peter van Geneijgen (WSN), Thea van Gogh, Bertus v/d Graaf (E-ON), Alexandra Haan, Geert de Jong, Marcel Koen (Valprevent), Guido Keijl (Naturalis), Ad Kivits (Essent), Henno MacDaniël (Tennet), Els Marijs, Herman van de Meer, Ron van Rijt (Tennet), Patrick den Ridder (Cargill), Teun Schoemaker, Henk Slegten, Ferry van Stralen, Jan Uittenbogaard, Ronald in 't Veld (SBB), Bart Vastenhouw (TU-Delft), Rinse van der Vliet, Ronald Zee, Hans Zweekhorst. En verder de vogelopvang Zundert en de "Vogelklas Karel Schot" en de terreineigenaren.
De firma Valprevent stelde diverse klimmaterialen ter beschikking.
4 jonge slechtvalken, 6 mei 2013, Rijswijk, Foto met dank aan Thea van Gogh
Rond 6 juni uitgevlogen en hier alle 4 weer terug op het nest ! 12 juni 2013, Rijswijk, Foto: Thea van Gogh
Meer informatie:
Werkgroep Slechtvalk Nederland
Waarneming.nl: Slechtvalken in Zuid-Holland
Delft: Webcam , Blog (Bart Vastenhouw)
Leiden: Webcam EON Leiden
Fora: Slechtvalkenforum Piet , Slechtvalkenforum Amelandse
