In 2018 zijn in Zuid-Holland en Westelijk Noord-Brabant 36 territoria vastgesteld. Bij 6 territoria is niet gebroed of onbekend of er echt is gebroed. Van de resterende 30 broedsels zijn er 5 mislukt en dus bleven er 25 succesvolle nesten over.
Slechtvalken in Zuid-Holland 2018
Die 25 geslaagde nesten leverden 76 uitgevlogen jongen op waarvan er 60 zijn geringd. Van die 60 jongen is het geslacht bepaald: 25 vrouwen (42%) en 35 mannen (58%).
Het gemiddeld legbegin was 19 maart en varieerde van 2 maart tot 23 april (n=22). Gemiddeld aantal uitgevlogen jongen per geslaagd nest is 2,8 tegenover 2,7 in 2017. De gemiddelde legselgrootte is 3,5 (n=17).
Overall was 2018 dus weer een geslaagd jaar voor de slechtvalken. Dit maakt het wel steeds lastiger om alle territoria voldoende aandacht te kunnen geven: dit jaar bleven bijv. helaas Hardinxveld-Giessendam en Heerema Zwijndrecht een "onderbelicht". Kortom: Hulp (waarnemers) gezocht !
Hoeksche Waard:
25 mei 2018: Maasvlakte
Bij het westelijke koppel is er gevochten om het territorium wat uiteindelijk heeft geleid dat er heel laat is gestart met de eileg, namelijk 23 april, het laatst gestarte broedsel van dit jaar. Gelukkig werden er toch 3 jongen groot. Bij het oostelijke paar hebben we geen broedpoging vast kunnen stellen. Wel is er nog heel lang een juveniel in het territorium aanwezig geweest, waarschijnlijk een jong van vorig jaar. Prachtig om 3 valken samen te zien jagen, maar mogelijk is dit wel de oorzaak geweest van het uitblijven van eieren broedsel. Het paar op de Haringvlietbrug had "gewoon" 3 jongen.
Nieuw in de lijst:
Ook in de Oostduinen in Den Haag is er "gevochten" om een nestkast, maar dan tussen een torenvalk en een slechtvalk. De slechtvalken betrokken de torenvalkkast in de Dunea watertoren aldaar en het jonge vrouwtje (van 2016) begon enthousiast met het leggen van 3 eieren. Helaas heeft ze zelf 2 eieren kapot gemaakt door er te hard op neer te komen en daarna heeft ze het overblijvende 3e ei verlaten. Gebrek aan ervaring of misschien wel dunnere eischalen ?
Eind februari kreeg ik een app: "Op de toekan van vd Valk Dordt zit vaak een valk". Hier ging het om het van der Valk Hotel in Dordrecht langs de A16 bij afslag 'sGravendeel. Een tijdje later vertoefde er een europesche kanarie in Polder Wieldrecht: de daardoor veroorzaakte toestroom van waarnemers resulteerde in diverse meldingen van "een slechtvalk bij een nest in een hoogspanningsmast": inderdaad een broedpoging dus. Er is daar wel gezien dat er een jong was maar bij inspectie kort daarna was het nest, op een slechtvalkveer na, leeg. Beide ouders zijn hier afgelezen en het ging daarbij om valken uit 2015. Aan de andere kant van de snelweg was in 2017 een geslaagd broedsel (melding die ik met terugwerkende kracht ontving): mogelijk gaat het hier om hetzelfde paar.
Niet echt een nieuwkomer als territorium, maar het koppel in de Stormpolder in Krimpen aan den IJssel heeft ruimte boven de loodsdeuren verruild voor de veiligere en ongetwijfeld ruimere nestkast: er werden 4 jongen geringd.
Andere bijzonderheden
Het zag er in eerste instantie zo goed uit bij de 125mtr hoog gelegen nestkast van de Uniper (voorheen EON) Centrale op de Maasvlakte: in de kast troffen we 4 hele kleine jongen aan en er vloog een alarmerende ouder in de buurt. Maar bij het prooiresten verzamelen vonden we een kop van een slechtvalk: een slecht teken.
Nu maar hopen dat het om een indringer gaat en niet om één van de broedvogels. 18 dagen later klimmen we weer en is de nestkast leeg: na een tip van een werknemer halen we van de andere schoorsteen de duidelijk aangevreten restanten van een slechtvalk, een mannetje uit 2014. Dit is de eerste keer dat we tekenen van kannibalisme aantreffen.
De foto hiernaast toont hoe Ronald (bij de rode pijl) onderweg is om de resten van de slechtvalk op te halen van de eerste ring op 125mtr hoogte. De hele schoorsteen is 175 mtr hoog !
In de nestkast van Neherpark in Leidschendam werden in 2016 nog 3 jongen in groot. In 2017 is het vrouwtje vervangen door een jonge vrouw (2015) uit Leiden. Deze onervaren vrouw legde toen 2 eieren op kale vloer, dit broedsel mislukte. In 2018 is deze nestkast door, of in opdracht van, de VVE onbereikbaar gemaakt door de kast met de open kant tegen de muur aan te zetten. Dit is uiteraard niet de bedoeling: de kast zal in 2019 weer gewoon beschikbaar zijn voor de slechtvalken.
Bij Cargill in Bergen op Zoom staan er boven op een gebouw eigenlijk 2 nestkasten (min of meer) rug aan rug: een RVS kast en een houten kast. Tot nu toe gebruikten de valken alleen de RVS kast, maar dit jaar lagen de 3 eieren in de houten kast. Zo'n plotselinge verandering van gewoonte duidt mogelijk op overname van het territorium. Tijdens het ringen (3 jongemannen) bleek er ook nog één niet uitgekomen ei in de RVS kast te liggen...
Bij Shell Pernis leverde de "oude vertrouwde" nestkast op de schoorsteen weer 4 jongen op. De nestplek van het 2e koppel van 2017 was onbereikbaar doordat de hele installatie voor werkzaamheden was ingekapseld met een kunststof folie. De lokatie waar het personeel het nieuwe nest verwachtte bleek een kraaiennest (met jongen) te zijn.
Van het territorium van Heerema Zwijndrecht hebben we dit jaar helaas niet voldoende gegevens: er zijn valken gezien maar het is niet bekend of er is gebroed. Gelukkig hebben we de foto's (van vorig jaar) nog:
2017: Eén van de jongen van 2017, let op de kale plek op de kop (van de slechtvalk), fotograaf onbekend
Eén van de werknemers dacht dat hij van een collega een tik tegen z'n veiligheidshelm kreeg, maar het bleek een jonge slechtvalk te zijn die de helm wel een mooie zitplek vond om op te landen ! Op deze foto is duidelijk te zien dat dit jong fiks in zijn nek was gepikt (waarschijnlijk door meeuwen of kraaien). Een ander jong raakt te water en wordt door werknemers gered en aan de "Vogelklas Karel Schot" overgedragen en is enkele dagen later op het dak losgelaten.
Met dank aan: Ad Kivits (Essent), Albert de Jong (SOVON), André de Baerdemaeker (BSR), Ton Snijders (Uniper), Arie Kwakernaak (NestkastLive.nl), Bart Pluijmers (Heerema), Bart Vastenhouw (TU-Delft), Chiel Camping (RWE), Ed Langbroek (Meneba), Els Marijs, Ferry van Stralen (Gunvor), Fulco van 't Holt (Bayards), Guido Aijkens, Hans vd Langekruis, Hein Veraart, Henk Baas (Gem. Zoetermeer), Henno MacDaniël (Tennet), Johan Quist (Bethlehemkerk), Joost van Wingerden, Melis Visser (Lyondell Bassell), Marco Coenradi, Martin Prins (RWE), Nico Haanappel (Vliegasunie), Patrick den Ridder (Cargill), Peter van Geneijgen (WSN), Renske van de Wetering (Uniper), Ronald in't Veld (SBB), Sami Sapmaz (Shell), Sander Elzerman, Sander Thuis, Teun Schoemaker, Thea van Gogh, Winfried van Meerendonk, de dierenambulances en de terrein eigenaren.
15 april 2018:
15 april 2018: Slechtvalkvrouw vlak voor het leggen van een ei
Het is geen perfecte foto, maar er is wel duidelijk op te zien dat deze slechtvalkdame zeer binnekort een ei gaat leggen: je ziet het ei bijna tegen de cloaca aanduwen. Het vogel equivalent van "volledige ontsluiting".
Minder dan 2 uur verder is het 1e ei een feit.
9 februari 2018:
9 februari 2018: Nestkast bij IHC, Krimpen a/d IJssel
Vandaag bij Royal IHC samen met Walter (TD), Abdel en Ben (beveiliging) een nieuwe slechtvalkkast geplaatst. De locatie van vorig jaar bood de jongen geen enkele oefenruimte zodat de jongen al snel aan de grond zaten, eerst 2 en later nog en derde.
Op de nieuwe plek kunnen ze veel beter hun vleugels oefenen voordat ze echt hun eerste sprong moeten wagen.
Hopelijk zijn Pa en Ma slechtvalk at met ons eens en kiezen ze deze nieuwe plek: de komende maanden wordt het spannend....
Sander Thuis bouwde de kast.
Websites over deze slechtvalken:
Alphen aan de Rijn, Alticom Mediatoren [Cam]
Delft, TU [Cam]
Den Haag, Bethlehemkerk [Cam]
Leiden, EON centrale [Cam]
Moerdijk, Vliegasunie [Cam]
Den Haag, "Parkstraatkerk" [Site]
Rijswijk, Oude stadhuis [Site]
Fora: Slechtvalkenforum Piet , Slechtvalkenforum Coriena
