2004: Een voedselrijker jaar !

Vorig jaar bleek een “mager” roofvogel jaar te zijn. Dit jaar ging het gelukkig beter !

Buizerd met prooi, 30 maart 2004, Langs de Sportlaan, Maasdam
De Buizerd gaf voor ons het eerste signaal dat de voedselsituatie dit jaar aanzienlijk beter leek dan vorig jaar. Hadden we vorig jaar maar 1 nest met 3 jongen (7x2 en de rest 1), dit jaar was er zelfs één nest met 4 jongen, 4x 3 jongen, 9x2 en 6x1. Opmerkelijk is dat het TOP-paar in beide jaren hetzelfde paar bij de Kiltunnel is.
Landelijk gezien begint de “gemiddelde” buizerd later aan zijn eileg dan de “gemiddelde” havik. Bij ons in de Hoeksche Waard is de buizerd er het vroegst bij! De Hoeksche Waardse havik begint gemiddeld 13 april (n=5), de buizerd deponeert op 4 april (n=16) al zijn 1e gemiddelde ei. Mogelijk als gevolg van de loofbomen (minder dekking vroeg in het jaar) of een andere prooi keuze ?
De voedselvoorziening was niet overal even goed: bij een buizerdpaar in het Oude Land van Strijen was echt honger lijden, mogelijk door concurrentie van de vele bruine kieken daar. De veren van de jongen zaten vol met z.g.n. hongermaliën (dat zijn zwakke open plekken in de structuur van de veren) veroorzaakt door voedseltekort. De 2 jongen waren ongeveer 42 dagen oud en wogen slechts 647 en 746g terwijl ze 741 en 923g hadden moeten wegen (het verschil komt door M/V). En alsof het ze nog niet genoeg tegenzat was ook nog hun nest uit de boom gevallen. Toen we aankwamen balanceerde één jong op de paar takjes die nog over waren van het nest, de 2e zat op de grond. We hebben van de resten van het oude nest een nieuw nest gefabriceerd in de boom ernaast en de jongen daarop geplaatst.

Op het Havik gebied is er goed en slecht nieuws te melden: Er zijn 3 nieuw territoria gevonden, maar helaas is maar één van die 3 nesten succesvol geweest, het paar (met een juveniel vrouwtje) bracht 3 jongen groot. De andere twee nieuwe territoria mislukten (boom omgevallen en eieren niet uitgekomen). In het totaal zijn er in ieder geval 4 broedsels geslaagd.

Met de Sperwer gaat het prima. Er zijn 4 nieuwe territoria gevonden en één van de bekende paartjes (’s Gravendeel Geluidswal) had maar liefst 6 jongen! Het vinden van de 4 nieuwe nesten bewijst maar eens te meer dat er waarschijnlijk nog wel heel wat meer aan sperwers zit in de Hoeksche Waard, we hoeven ze alleen maar te vinden!
Het sperwerpaar van de Molendijkbos had op het moment van ringen maar 1 jong, terwijl het de vorige jaren toch veel succesvoller was. Van de winter dat bosje maar eens doorzoeken op sporen van andere rovers! De zomerstorm van 24 juni zorgde voor de enige bedroefde klank in het sperwerverhaal: Onder één nest lag één dood jong en onder een ander nest twee dode jongen.

De Torenvalken deden het dit jaar met 14 succesvolle paren met totaal 56 jongen een stuk beter dan vorig jaar. Minder positief is dat de laatste 3 jaar een aflopend aantal territoria wordt vastgesteld (19 in 2002, 17 in 2003 en dit jaar slechts 16). Omdat de onderzoeks-methode is gewijzigd is er nog geen conclusie aan te verbinden maar toch iets om in de gaten te houden.
Ook minder positief is wat er gebeurde bij het nest van de suikerfabriek. Daar dacht een medewerker van de suikerfabriek “Leuk voor thuis zo’n valk” en nam een perfect gezond jong mee naar huis! De man is gesommeerd het beest terug te brengen en dat is ook gebeurd. Omdat echter de andere jongen uitgevlogen waren is de valk overgedragen aan de vogelklas Karel Schot. In een hoogspanningsmast nabij Maasdam broedde een paartje torenvalk succesvol (3 jongen) maar wel zeer laat! Op 7 augustus hadden de jongen nog koppen met dons, op de 16e waren de jongen volledig in de veren en de 21e augustus vlogen ze om het nest. Hieruit is af te leiden dat de eieren op 15 juni zijn gelegd (met enige onzekerheid). Landelijk startte de laatste torenvalk in 2003 op 1 juni. Het is mogelijk dat het een 2e legsel is, dat is niet bekend.

2 jonge Torenvalken, nabij Maasdam


De Bruine kiekendief blijft een lastige soort om gestructureerd te inventariseren. In de gehele Hoeksche Waard zijn 29 paar vastgesteld die een broedpoging deden, waarvan er minstens 6 paren succesvol waren.

Van de Boomvalk zijn 4 actieve territoria gevonden waarvan minimaal 3 succesvol, van het vierde nest hebben we geen broedpoging kunnen ontdekken. Een van de nesten werd pas gevonden toen er nog maar één vliegvlug jong op zat. Omdat we die maar als één jong tellen is het aantal jongen in de tabel mogelijk iets te laag.

Tja, de Slechtvalk, wie zal het zeggen ? Ondanks dat vele mensen vele malen keken en meerdere exemplaren waarnamen is er bij de kast aan het Haringvliet geen “wettig en overtuigend bewijs” gevonden voor een succesvol broedgeval.
In de polders worden ook met regelmaat slechtvalk(en) waargenomen, waarschijnlijk exemplaren van de locatie Moerdijk (waar al jaren een paartje slechtvalk huist), desalniettemin zullen we dat toch maar goed in de gaten houden volgend jaar.

Prooien:
Dit jaar zijn voor de sperwer niet alleen de prooiresten op het nest gedetermineerd maar zijn er ook een aantal malen alle prooiveren bij wat plukplaatsen verzameld. Voor diegene die zijn blauw/witte parkiet kwijt is: “Sorry !”

Buizerd met veldmuis, Strijense Dijk Mookhoek
Buizerd (43) 6x postduif, 6x fazant, 3x spreeuw, 3x wilde eend, 2x grutto, 2x holenduif, 1x houtduif, 1x gaai, 1x tureluur, 1x slobeend, 1x pimpelmees, 7x haas, 6x veldmuis, 3x mol, 1x bruine rat, 1x muis spec, 1x vis spec.
Havik (10) 3x postduif, 2x ekster, 1x houtduif, 1x fazant, 1x spreeuw, 1x grote bonte specht, 1x haas
Sperwer (33) 5x koolmees, 5x groenling 5x huismus, 4x pimpelmees, 3x witte kwik, 2x boerenzwaluw, 2x putter, 1x winterkoning, 1x postduif, 1x spreeuw, 1x vink, 1x zwarte roodstaart, 1x turkse tortel, 1x parkiet


De cijfers voor 2004

Er zijn in de oostelijke helft van de Hoeksche Waard (inclusief de ABH) 98 territoria met 62 broedgevallen geconstateerd, mislukt en succesvol. 72 jongen (34xBu, 8xHa, 22xSp, 9xTv) kregen een ring aangemeten.

2004 Actieve Territoria Succesvolle Paren Mislukt Aantal Jongen Gem. Aantal Jongen
Buizerd 37 20 6 40 2,0
Havik 9 4 3 8 2,0
Sperwer 13 8 3 31 3,9
Boomvalk 4 3   6  
Bruine Kiek 19     3  
Torenvalk 16 14 1 56 4,0
Slechtvalk 1   1    
Totaal 98 49 13 144 -
Alle soorten: inclusief de ABH.
Havik: inclusief 1 paar op de Ventjagersplaten.
Van de 10 paar bruine kieken in West, waren er (voor zover bekend) 5 paren succesvol met in het totaal 14 jongen (gem. 2,8).

Ter vergelijking het vorige jaar, zowel voor de Hoeksche Waard als landelijk (bron WRN):

2003 Actieve Territoria Succesvolle Paren Aantal Jongen Gem. Aantal Jongen Landelijk Gem. Aantal Jongen
Buizerd 35 19 28 1,5 1,7
Havik 6 3 6 2,0 2,5
Sperwer 9 8 23 2,9 3,8
Boomvalk 3 3 6 2,0 2,3
Bruine Kiek 17 8 14 1,8 3,1
Torenvalk 17 11 35 4,0 4,0
Totaal 87 50 112 - -

Opmerkelijk is dat "ons" gemiddeld aantal jongen (per succesvol paar) bijna over de hele linie lager is dan het landelijk gemiddelde.

Omdat 2004 een "muizenrijker jaar" was (de muizenpopulatie "golft" met een ongeveer 3 jarig patroon op en neer), was het over de gehele linie een wat beter jaar dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijke beeld.

Voor de echte liefhebbers nog wat bevindingen van dit jaar:

2004 Gemiddeld Legbegin Gemiddelde Legselgrootte Gemiddelde Nesthoogte
Buizerd 4 Apr (25 Mrt - 17 Apr, n=16) 2.8 (n=6,S=17) 12.0m(n=23)
Havik 13 Apr (1 Apr - 25 Apr, n=5) 2.7 (n=3,S=8) 12.9m (n=4)
Sperwer 3 Mei (25 Apr - 17 Mei, n=6) 2.0 (n=1) 9.1m (n=8)
Torenvalk 28 Apr (24 Apr - 1 Mei, n=3) 4.9 (n=10,S=49) 6.8m (n=5)